Witam. Dlaczego mówi się od stóp do głów, a nie od stóp do głowy? Wszak mamy tylko jedną głowę, więc czy to pierwsze wyrażenie nie jest błędne? Dziękuję.

Szanowni Państwo,
chciałbym uprzejmie zapytać, jak w książce powinny wyglądać przypisy dolne wstawione przez jej wydawcę? Chodzi o zaznaczenie różnicy między przypisami autora a tymi pochodzącymi od wydawcy. W tłumaczonym przeze mnie tekście te ostatnie oznaczone są za pomocą nawiasu kwadratowego. Czy dopuszcza się zastosowanie innych znaków wskazujących na takie rozróżnienie?
Dziękuję,
Miłosz

Dzień dobry! Nurtuje mnie pytanie co było pierwsze – góra czy góra? Czy słowo to najpierw opisywało formację terenu, czy kierunek orientacji? Podobnie można się zastanawiać czy dół – dziura w ziemi, czy dół – kierunek uzyskał swe znaczenie wcześniej?

W dobie pandemii spotykamy każdego dnia informacje o pikowaniu zachorowań czy też pikach. W WSJP pikowanie (oprócz znaczeń krawieckiego i rolniczego) to gwałtowne nurkowanie samolotu. A pik to kolor w kartach. W języku rosyjskim pik to szczyt, najwyższy szczytem w ZSRR był Pik Komunizma (obecnie ta góra w Tadżykistanie nazywa się inaczej). Czy więc mamy do czynienia z pikowaniem zakażeń, czy ze wzrostami?

Elżbieta S.

Szanowni Eksperci!
Bardzo proszę o radę w sprawach zapisów redakcyjnych:
1. Skrót od właściwie to właśc. czy właść., np. Isak Dinesen (właść. Karen Blixen)?
2. Jeśli w przypisie podajemy dwie pozycje (Kowalski, s. 12; Malinowski, s. 26), to czy w bezpośrednio następującym przypisie można zastosować odwołanie ibidem/tamże odpowiednio? (ibidem, s. 15; ibidem, s. 28)?
Z góry dziękuję i pozostaję z poważaniem
Iwona

Witam,
obawiam się, że w świetle jednej z ostatnich odpowiedzi na temat błędów pleonastycznych moje pytanie może wydawać się nieco zbędne, zaryzykuję jednak. Chciałabym wiedzieć, czy zestawienia wyrazowe takie jak sam koniec, sam dół etc. to faktycznie pleonazm. Nie mówię już o powadze tego błędu, bo to zależy od wrażliwości językowej; chodzi mi o to, czy rzeczywiście można zaliczyć to do tego rodzaju błędów.
Z góry dziękuję za odpowiedź,
Felicyta

Szanowni Państwo,
zastanawia mnie rola pięty we frazeologii. Mamy chwalipiętę, wiercipiętę. Słyszałem też powiedzenie niech ci pójdzie w pięty (nawiasem mówiąc, nie wiem, co właściwie znaczy).
Czy wiadomo, skąd owa pięta się wzięła? Co do chwalipięty, przyszło mi kiedyś do głowy, że może ma to coś wspólnego z piętą Achillesa, tj. chwalipięta 'chwali nawet swój potencjalnie słaby punkt’. Ale to pewnie tylko moja fantazja.

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Szanowni Państwo,

proszę o ewolucję semantyczną słowa kryg i skomentowanie tego procesu.

Pozdrawiam

Stratos Vasdekis

Szanowni Państwo,
mam pewną uwagę odnośnie do porady nt. pleonazmów. Otóż autorka pisze:

Nie wszystkie jednak konstrukcje redundantne są błędne – nie uznalibyśmy na przykład za niepoprawne zdań: Zszedł schodami na dół czy Wjechał windą na górę (a przecież nie można zjechać schodami do góry czy zejść windą na dół – schodzi się zawsze schodami, na dół, a wjeżdża się tylko windą, i tylko do góry.

Zgadzając się co do meritum – wymienione konstrukcje są prawidłowe – pozwolę sobie zakwestionować ich pleonastyczny charakter. Przynajmniej w niektórych kontekstach.

• Schodami jak najbardziej można zjechać. Czasem nie trzeba nawet dodawać, że chodzi o schody ruchome (którymi skądinąd można także zejść, jeśli chwilowo nie działają).
  
• Można zbiegać po schodach i jest to zdecydowanie coś innego niż schodzić.
• Schodzić i wchodzić można po trapie, po drabinie, po zboczu itp. Miewa to znaczenia dla odmalowania sytuacji przed oczyma wyobraźni odbiorcy. Np. dziecko wbiegło na szczyt pagórka po zboczu, a jego opiekun spokojnie wszedł po prowadzących tam schodach.
• Określenie na dół oznacza w tym przypadku najniższe piętro (poziom), a zatem sprecyzowanie, że schodzi się na dół wyklucza pewne możliwości, np. zejście z 3. piętra na 2. lub na półpiętro.

Z serdecznymi pozdrowieniami
A.

Chciałem dowiedzieć się, czy wyrażenie wyrównywanie nierówności, można uznać za pleonazm. Tłumaczono mi, że jest to sformułowanie poprawne, gdyż nierówności można nie tylko wyrównywać, ale także i potęgować. Idąc za tym przykładem i analizując klasyczny pleonazm schodzić w dół, można dojść do wniosku, że sformułowanie takie także jest poprawne, gdyż schodzić można nie tylko w dół, ale i ze ścieżki czy z linii strzału.
Pozdrawiam.